Στην πρώτη μας συνάντηση, παρόλο που σαφώς επικρατεί ένα πολύ φιλικό και ζεστό κλίμα από τη μεριά μας, μαζί με πολλά παιχνίδια και δραστηριότητες, εντούτοις ορισμένες φορές ακόμα και αυτό δεν αρκεί για να ενθαρρύνουμε ένα ιδιαίτερα ντροπαλό παιδί να μιλήσει όπως θα έκανε στο σπίτι του και στο καθημερινό του περιβάλλον. Στην περίπτωση αυτή, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να φέρετε ένα σύντομο βίντεο που φαίνεται η επικοινωνία του παιδιού σας στο σπίτι μαζί σας ή με συνομηλίκους του.
Θα ήταν, επίσης, καλό να έχετε μαζί σας αντίγραφα ιατρικών εκθέσεων, αν υπάρχουν, για παράδειγμα από παιδονευρολόγο, αναπτυξιολόγο ή ΩΡΛ. Αντίγραφα εκθέσεων από εκπαιδευτικούς είναι επίσης σημαντικά και χρήσιμα, ώστε να μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη, ολιστική εικόνα του παιδιού σας.
- Λήψη ιστορικού από τους γονείς.
- Παρατήρηση του παιδιού στο παιχνίδι. Το να παρατηρούμε το παιδί σας να αλληλεπιδρά και/ ή να παίζει μαζί μας ή με κάποιο μέλος της οικογένειας θα μας δώσει πληροφορίες για τον τρόπο που επικοινωνεί, για την κατανόησή του και την ικανότητά του να μοιράζεται την προσοχή του με κάποιο άλλο άτομο. Αυτή η διαδικασία θα κάνει και το παιδί να νιώσει ακόμα πιο άνετα σε ένα περιβάλλον που δεν του είναι οικείο.
- Ανεπίσημη αξιολόγηση, βάσει παιχνιδιού και ποικίλων δραστηριοτήτων.
- Επίσημη αξιολόγηση, βάσει συγκεκριμένων σταθμισμένων αξιολογητικών εργαλείων.
- Ανατροφοδότηση σχετικά με το επίπεδο των επικοινωνιακών δεξιοτήτων και ελλειμμάτων του παιδιού βάσει αναπτυξιακών οροσήμων και πώς μπορεί να βοηθήσει η παρέμβαση.
- Στρατηγικές και ιδέες για την οικογένεια που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αμέσως μόλις επιστρέψετε σπίτι ή ακόμα και… στο αυτοκίνητο ενώ είστε καθοδόν!
Με την ολοκλήρωση της διερευνητικής διαδικασίας, οι προτάσεις που μπορεί να σας κάνουμε ενδέχεται να εμπεριέχουν τα εξής:
- Καμία παρέμβαση – βάσει των αξιολογητικών ευρημάτων και την ολοκλήρωση του κλινικού προφίλ του παιδιού σας, ενδέχεται να μην απαιτείται συστηματική βοήθεια από λογοθεραπευτή και ίσως σας προτείνουμε παραπομπή σε κάποιον άλλον ειδικό, αν χρειάζεται.
- Πρόγραμμα για το σπίτι ή το σχολείο – ο θεραπευτής μπορεί να παρέχει ένα πρόγραμμα που θα ακολουθείτε στο σπίτι ή/ και το σχολείο, ενώ τακτικές επαναληπτικές συνεδρίες θα προγραμματίζονται για να ελέγχεται η πρόοδος.
- Άμεση ή έμμεση θεραπεία – μπορεί να προτείνουμε μια περίοδο παρέμβασης στον χώρο μας, τον χώρο σας ή το σχολείο του παιδιού ή συνδυαστικά για να δουλέψουμε πάνω σε στόχους που έχουμε συμφωνήσει. Ο αριθμός και η συχνότητα των θεραπευτικών συνεδριών θα εξαρτηθούν από τον τύπο και το επίπεδο των δυσκολιών.
Ενδέχεται να σας προτείνουμε παραπομπή σε άλλους ειδικούς για περαιτέρω αξιολόγηση, π.χ. εργοθεραπευτή, αναπτυξιολόγο ή παιδοψυχολόγο κτλ., έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τις ανάγκες του παιδιού σας, πριν καταλήξουμε στη δημιουργία ενός εξατομικευμένου πλάνου παρέμβασης.
Γενικότερα, οι προτάσεις μας θα στοχεύουν στην επιπλέον εξέλιξη των δεξιοτήτων του παιδιού σας στο σπίτι, δημιουργώντας περισσότερες ευκαιρίες για επικοινωνία και διαδραστικότητα, είτε μέσω δραστηριοτήτων είτε μέσω αλλαγών στο περιβάλλον και άλλων προτροπών, κατάλληλες για την κάθε περίπτωση.
Ναι, πολλές φορές είναι σημαντικό να το κάνετε!
Η λογοθεραπεία έχει τα καλύτερα αποτελέσματα όταν ο λογοθεραπευτής και οι γονείς δουλεύουν μαζί, στην ίδια ομάδα, για να βοηθήσουν το παιδί να επιτύχει διαρκή και ασφαλή πρόοδο. Συχνά ζητείται από τους γονείς να παρακολουθήσουν ή να εμπλακούν και οι ίδιοι στις συνεδρίες με την καθοδήγηση του λογοθεραπευτή, το οποίο μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό μέρος της παρέμβασης και κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αλλά και για τον χρόνο ανάμεσα στις συνεδρίες. Πιο συγκεκριμένα, ο χρόνος αυτός είναι χρήσιμος ώστε να τεθούν σε εφαρμογή όλες οι δεξιότητες και στρατηγικές που προωθούν τις δεξιότητες ομιλίας, λόγου και επικοινωνίας.
Θέλουμε να στέλνουμε τους γονείς σπίτι μετά από κάθε θεραπευτική συνεδρία νιώθοντας ενδυναμωμένοι και γεμάτοι ενθουσιασμό να εφαρμόσουν εκείνης της εβδομάδας τις δραστηριότητες για το σπίτι και τις στρατηγικές που ενθαρρύνουν την επικοινωνία.
Δεν ξεχνάμε, τέλος, ότι ως γονείς γνωρίζετε το παιδί σας περισσότερο από κάθε ειδικό. Ο λογοθεραπευτής μπορεί να είναι ο ειδικός αλλά εσείς, ο γονέας, είστε ο ειδικός για το παιδί σας.
Με μεγάλη χαρά θα υποδεχτούμε και τα αδερφάκια στον χώρο μας. Αξίζει να τονίσουμε ότι η παρέμβαση πραγματοποιείται για το καλό του παιδιού με τις δυσκολίες ομιλίας, λόγου ή επικοινωνίας και ότι τα άλλα παιδιά που παραβρίσκονται στον χώρο μπορούν να κάτσουν και να παίξουν ήσυχα, έτσι ώστε το αδερφάκι τους να ωφεληθεί από τη συνεδρία.
Ενίοτε, βέβαια, η παρουσία των άλλων παιδιών κατά τη διάρκεια ενός αριθμού συνεδριών μπορεί να αποτελέσει και θεραπευτικό εργαλείο, επομένως, κάτι τέτοιο ενδέχεται να ζητηθεί από τον ίδιο τον λογοθεραπευτή. Είναι σίγουρα, όμως, πραγματικά σημαντικό οι γονείς να μπορούν να παραβρίσκονται στον χώρο, ώστε να μπορέσουν να παίξουν τον δικό τους ρόλο κλειδί στη θεραπευτική διαδικασία. Συνεπώς, καθώς κατανοούμε απόλυτα ότι δεν μπορούν πάντα να βρουν κάποιο άτομο να κρατάει τα άλλα παιδιά τους, ενθαρρύνονται να τα φέρουν και αυτά στον χώρο μας, αν αυτό χρειάζεται.
Οι θεραπευτικές μας συνεδρίες διαρκούν 45 λεπτά έως 1.5 ώρα, ανάλογα με το τι αρμόζει περισσότερο στο παιδί σας. Η ηλικία επηρεάζει αρκετά αυτήν την απόφαση, καθώς τα πιο μικρά παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα σε πιο σύντομα ραντεβού. Επιπλέον, το συνολικό κλινικό προφίλ του κάθε παιδιού, η επιλογή του προγράμματος παρέμβασης, καθώς και η συμμετοχή άλλων ατόμων κατά τη διάρκεια της συνεδρίας (αδέρφια, συνομήλικοι, γονείς ή άλλοι θεραπευτές) διαμορφώνουν τη διάρκεια των συνεδριών.
Στη διάρκεια αυτή, συμπεριλαμβάνεται ο χρόνος θεραπείας με το παιδί σας καθώς και ο χρόνος που απαιτείται για να συζητηθεί η πρόοδος του παιδιού μαζί σας και να απαντηθούν οποιεσδήποτε απορίες σας.
Η διάρκεια του προγράμματος παρέμβασης της λογοθεραπείας επηρεάζεται από μία ποικιλία παραγόντων, όπως:
- η σοβαρότητα του προβλήματος,
- ο ρυθμός προόδου που παρατηρείται κατά τη διάρκεια των θεραπευτικών συνεδριών,
- η επιλογή του θεραπευτικού προγράμματος, βάσει του συνολικού κλινικού προφίλ του παιδιού,
- η ενίσχυση που υπάρχει από το σπίτι.
Κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Ακόμα και μία μικρή διαφοροποίηση στο συνολικό κλινικό προφίλ δύο παιδιών με παρόμοιες δυσκολίες ενδέχεται να αποτελέσει την αιτία απόφασης διαφορετικής συχνότητας συνεδριών για το καθένα.
Βάσει εμπειρίας, βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις οι εβδομαδιαίες συναντήσεις έχουν καλύτερα αποτελέσματα.
Με σκοπό να παρέχουμε την πιο κατανοητή, ολιστική και κατάλληλη παρέμβαση για κάθε παιδί, είναι σημαντικό να έχουμε όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη εικόνα από όλους τους διαφορετικούς ειδικούς που μπορεί να εμπλέκονται στη φροντίδα του παιδιού. Εδώ μπορούμε να συμπεριλάβουμε νηπιαγωγούς, δασκάλους, ειδικούς παιδαγωγούς, παιδίατρους, εργοθεραπευτές, παιδοψυχολόγους ή όποια άλλη ειδικότητα εμπλέκεται. Απαραίτητη προϋπόθεση, φυσικά, για να πραγματοποιηθεί αυτή η επαφή αποτελεί η γονική συναίνεση.
Ενδεχομένως ναι. Με την ολοκλήρωση της αρχικής διερευνητικής διαδικασίας μπορείτε να συζητήσετε με τον λογοθεραπευτή σχετικά με το ποιο περιβάλλον είναι πιο κατάλληλο για θεραπεία, ανάλογα με το θεραπευτικό πρόγραμμα στο οποίο θα ενταχθεί το παιδί σας.
Για την απόφαση αυτή, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια των συνεδριών στο σπίτι, τα παιδιά μπορεί να είναι λιγότερο συγκεντρωμένα, καθώς βρίσκονται σε ένα πολύ γνώριμο περιβάλλον που έχουν συνηθίσει να κάνουν αυτό που θέλουν, περιτριγυρισμένα από αγαπημένα τους παιχνίδια και αντικείμενα.
Στον χώρο μας, παρόλο που κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της θεραπείας μας χρησιμοποιούμε το παιχνίδι, οι συνεδρίες μας είναι προσεκτικά δομημένες και τα θεραπευτικά δωμάτια είναι διαμορφωμένα με τέτοιο τρόπο που η συγκέντρωση και η μάθηση αποτελούν το κέντρο της προσοχής. Συνεπώς, το πλεονέκτημα του να έρχεστε για τις θεραπείες στον χώρο μας είναι ότι ο χώρος αυτός είναι προσεκτικά διαμορφωμένος ώστε να μην αποσπώνται τα παιδιά από ερεθίσματα και, έτσι, να ενισχύεται η συγκεντρωμένη μάθηση και εξέλιξη. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για παιδιά που δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν και να ακούσουν προσεκτικά.
Αναμφισβήτητα ενδέχεται πολύ συχνά η πραγματοποίηση κάποιων συνεδριών λογοθεραπείας στο σπίτι ή στο σχολείο να είναι εξίσου χρήσιμες θεραπευτικά λόγω διαφορετικότητας στα διαφορετικά δυναμικά που παρέχει το κάθε περιβάλλον.
- Δυσκολία στην αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους. Ίσως δεν υπάρχει ενδιαφέρον για άλλα άτομα ή επικρατεί ιδιαίτερη δυσκολία στη σύναψη και διατήρηση σχέσεων/ φιλίας με άλλα παιδιά.
- Λιγότερο «καθαρή» ομιλία συγκριτικά με την πλειοψηφία των συνομηλίκων του. Αυτό μπορεί να σημαίνει ακόμα και ότι η ομιλία του μπορεί να είναι δυσκατάληπτη για άτομα που δεν αποτελούν μέρος του άμεσου οικογενειακού του περιβάλλοντος.
- Περιορισμένη κατανόηση της ομιλούμενης γλώσσας. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί το παιδί να απαντήσει σε κάτι άλλο από αυτό που το ρωτήσατε. Ή μπορεί απλά να παπαγαλίσει αυτό που μόλις ρωτήσατε, καθώς δεν το έχει καταλάβει και επιχειρεί να πει τουλάχιστον κάτι. Ή απλά μπορεί να αδιαφορήσει.
- Δυσκολία στον προγραμματισμό της παραγωγής ομιλίας. Μπορεί να απαιτείται περισσότερος χρόνος για την οργάνωση της σκέψης του σε λέξεις πριν ξεκινήσει να μιλάει.
- Δυσκολία στην εκμάθηση και χρήση νέου λεξιλογίου. Τότε, μπορεί το παιδί να έχει ένα πιο περιορισμένο εύρος λεξιλογίου σε σχέση με τους συνομηλίκους του. Μπορεί να χρησιμοποιήσει λανθασμένα κάποιες λέξεις, π.χ. να ονομάσει «αλεπού» το «ποντίκι». Ή μπορεί να δυσκολεύεται να βρει τη λέξη που ψάχνει και να κάνει πολλές παύσεις και τελικά να τα παρατήσει και να αποφύγει κάθε παραγωγή.
- Δυσκολία στον σχηματισμό προτάσεων και στην περιγραφή/ αφήγηση. Οι λέξεις μπορεί να είναι σε λάθος σειρά, να παρατηρούνται γραμματικά λάθη ή να μην αναφέρονται λέξεις κλειδιά. Τελικά, μπορεί ο συνομιλητής να μην κατανοήσει το νόημα των λεγομένων του παιδιού.
- Δυσκολία στο να ακούει προσεκτικά, να κατανοεί και να εστιάζει σε ό,τι του λέμε. Μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα ή να έχει μια αισθητά μικρής διάρκειας προσοχή, με συνέπειες στην αλληλεπίδρασή του με άλλους.
- Δυσκολία στη ροή της ομιλίας του, με «μπλοκαρίσματα» ή επαναλήψεις.
- Μια βραχνή φωνή ή μια δυσκολία στο συντονισμό των μηχανισμών αναπνοής και άρθρωσης.